Hollanda Eğitim Sistemi

Türkiye’ye kıyasla belki de en farklı eğitim sistemine sahip ülke Hollanda olabilir. Ülkenin sahip olduğu ilk ve orta eğitim (yani üniversiteye kadar olan eğitim) sistemi Türkiye’deki sistem ile birebir örtüşmediği için internette Hollanda üniversiteleri hakkında doğru-yanlış pek çok bilgi kirliliği mevcuttur. Umarız, bu sayfada yazan bilgiler bu konudaki kafa karışıklıklarını bir nebze de olsa ortadan kaldırır.

Hollanda’da ilköğretim (primary/elementary education // Türkiye’deki eğitimin ilk 8 yılı) genellikle 4-12 yaşları arasında gerçekleşir. İlk yıl devamlılık zorunlu değildir. İkinci yıldan itibaren zorunlu tutulan 8 yıllık ilk öğretimin ilk iki yılını okul öncesi sınıflarına denk tutabiliriz. İlköğrenimden mezun olan öğrenciler, yerleştikleri lise tipine bağlı olarak 4 ila 6 yıllık ortaöğrenime (secondary education // lise eğitimi) başlar. Hollanda’da farklı eğitim sunan 3 lise çeşidi bulunmaktadır. Hollanda liselerindeki tüm seviyelerin ilk yılı, ilkokul sistemini ortaöğretime bağladığı için brugklas (anlam karşılığı "köprü sınıfı") olarak anılır ve ilköğretimden ortaöğretime geçişi kolaylaştırmayı amaçlar.

Bunların ilki tam Türkçe karşılığı ‘Hazırlık Orta Seviye Uygulamalı Eğitim’, uluslararası terimlerle ‘Meslek Öncesi Eğitim’ olan VMBO (Voorbereidend Middelbaar BeroepsOnderwijs) okullarıdır. Bu okullarda eğitim 4 yıl (brugklas + 3 yıl) sürer. Burada okuyan öğrenciler MBO yüksek okullarına devam edebilir veya HAVO liselerine geçiş yapabilirler.

Hollanda’da sunulan ikinci lise eğitim sistemi tam tercümesi ‘Yüksek Genel Sürekli Eğitim’ olan HAVO (Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs) okullarıdır. Bu okullarda eğitim 5 yıl (brugklas + 4 yıl) sürmektedir. Burada okuyan öğrenciler HBO ve Uygulamalı Bilimler Üniversitelerine devam edebilir veya VWO liselerine geçiş yapabilirler. Türkiye’deki lise eğitimi Hollanda’daki HAVO liselerinin sunduğu eğitime denk tutulmaktadır. Bu sebepten ötürü nasıl HAVO mezunları araştırma üniversitelerine devam edemiyorsa lise eğitimini Türkiye’de tamamlamış olan öğrenciler de Hollanda’nın araştırma üniversitelerine direkt olarak geçiş yapamazlar.

Son olarak Türkçesi ‘Bilimsel Hazırlık Eğitimi’ anlamına gelen VWO (Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs) okullarıdır. Bu liselerin eğitimi 6 yıl (brugklas + 5 yıl) sürer. Bu sistemden mezun olan öğrenciler isterlerse uygulamalı bilimler üniversitelerine (HBO) isterlerse de araştırma üniversitelerine (WO) başlayabilmektedirler.

Hollanda Lisans Eğitimi Hakkında Bilgiler 

Kaliteli üniversite eğitimi denilince akla ilk gelen ülkelerden biri olan Hollanda’da aslında farklı eğitim sunan 3 yüksek okul çeşidi bulunmaktadır. Bu sistemlerden ilki tam tercümesi ‘Orta Düzey Uygulamalı Eğitim" anlamına gelen MBO (Middelbaar BeroepsOnderwijs) okullarıdır. Mesleki eğitime yönelik kurumlardır. Eğitim süresi programa veya alınan eğitimle hedeflenilen varış noktasına bağlı olarak 1 ila 4 yıl arasında değişir. HBO okullarına veya iş piyasasına geçişi sağlarlar.

İkinci eğitim sistemi, uygulamalı bilimler üniversiteleri olarak geçen Universities of Applied Sciences (Hhogeschool/HBO) okullarıdır. Politeknik okullarına ve meslek üniversiteleriyle denk eğitim veren bu kurumlarda lisans ve yüksek lisans programları sunulmaktadır. Kabul kriterleri esnektir ve bu kriterleri karşılayan lise eğitimini Türkiye’de tamamlamış olan öğrenciler uygulamalı bilimler üniversitelerine başvuru yapabilirler. Bu kurumlarda birinci sınıfı başarıyla tamamlayan öğrenciler Araştırma Üniversitelerine başvurabilir veya mezuniyet sonrası iş piyasasına geçiş yapabilirler.

Son eğitim sistemi akademik eğitim ve bilimsel araştırmalara yönelmiş Research Universities (Universiteit/WO) diğer bir deyiş ile Araştırma Üniversiteleridir. Bu kurumlar lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimleri sunar. WO’lara kaydolabilmek için VWO diploması veya bir HBO programının ilk yılını bitirmiş olmak gerekmektedir. Bu okullar maalesef Türkiye lise diploması ile kabul alabileceğimiz okullar değillerdir. Dünya çapında başarı yakalamış, üniversite sıralamalarındaki üst basamaklarda kendilerine yer edinmiş olan üniversitelerin tamamı araştırma üniversiteleridir.

Hollanda’da 69 adet üniversite bulunmaktadır. Bunların 20 tanesi araştırma üniversitesi, 49 tanesi de uygulamalı bilimler üniversitesidir. Hollanda’daki 20 araştırma üniversitesinin 13 tanesi hem 2023 Times Higher Education World University hem de QS World University Rankings 2023 sıralamasında ilk 300’dedir.

Hollanda’da Üniversite Başvuru Tarihi

Lisans programlarını başvuru rotaları açısından Numerus Fixus (NF) olan ve olmayan programlar olarak iki ana gruba ayırabiliriz. NF sürecini ek eleme süreci olarak düşünebilirsiniz. Okullar fazla talep alan bölümlerine yapılan başvuruları daha hızlı ve efektif değerlendirebilmek için bu yöntemi seçmektedirler. Öğrenciler okulun düzenlediği sınava ve mülakata katılım sağlarlar. NF program başvuruları 15 Ocak’ta kapanır ve öğrenciler aynı akademik yıl içinde en fazla iki NF programına başvurulabilir. NF olmayan programların başvuruları 1 Mayıs-1 Haziran gibi kapanır ve aynı sene içinde en fazla beş programa başvurulabilir.

Hollanda Üniversite Kabul Şartları ve Gerekli Olan Belgeler 

Hollanda üniversite kabul şartları; Her başvuru kişiye özel yapılır. Bu sebeple başvuru yapan öğrencinin GPA (not ortalaması), katıldığı aktiviteler, aldığı dersler, okumak istediği bölüm ve İngilizce dil seviyesi gibi bilgileri çok önemlidir. Araştırma üniversitelerine başvuru yapmak isteyen, lise eğitimini Türkiye’de almış olan ve A-level, AP veya IB diplomalarına sahip olmayan öğrencilerin Hollanda’da okumak istedikleri bölüme Türkiye’de yerleşip, programın birinci sınıfını başarıyla bitirmesi gerekmektedir. Örnek verecek olursak, Türkiye’de bir devlet lisesinden mezun olan öğrenci Hollanda’nın Leiden Üniversitesinde psikoloji üzerine lisans eğitimi almak istiyorsa, Türkiye’de bir üniversitenin psikoloji bölümüne yerleşip birinci sınıfı okurken başvurusunu yapmalıdır.

• Pasaport - yapacağımız başvuruda uluslararası geçerliliği olan kimlik belgesi sunulmalıdır.
• Lise Transkripti (GPA) not ortalamanız ve ders notları çok önemlidir. Her başvuruda kişiye özel bir yol haritası çizilir. Yani okuyacağınız okula almış olduğunuz (GPA) not ortalamasıyla karar verilir. Buna ek olarak lisede A-Level veya dengi eğitim alıp almadığınız da çok önemlidir.

• İngilizce Dil yeterliliği ölçen dil sınavlarındaki skorunuzun yüksek olması beklenir. Lisans programlarına direkt kabul için istenilen skor okuyacağınız bölüme göre IELTS 6.0 – 7.0 arasında değişmektedir.
• Referans mektubu istenir. Bu mektubu öğretmenlerinizden yazmasını isteyebilirsiniz. 
  • Referans mektubu nasıl yazılır; üniversite eğitiminde okuyacağınız bölümle direkt alakalı olan öğretmenlerinizin referans mektubunu hazırlaması çok daha önemlidir. Referans mektubunun güzel bir İngilizceyle yazılması beklenir. Bunu sağlayamıyorsanız Türkçe yazdırıp İngilizceye çevirtebilirsiniz. Nasıl yapılacağı  veya nasıl yazılacağı hakkında destek almak isterseniz EDEX Yurtdışı Eğitim danışmanlarından yardım alabilirsiniz.
• Eğer mimarlık, güzel sanatlar, moda tasarımı, oyunculuk, konservatuar gibi bölümlerde okumak isteniyorsa, dosyaya ek olarak portfolyo hazırlanması gerekmektedir,
• Niyet Mektubu istenmektedir. Niyet mektubunun içeriğinde; öğrencinin o güne kadar almış olduğu eğitimler, başarıları, akademik hedef planı, neden Hollanda’da eğitim görmek istediği, daha önce böyle bir eğitim alıp almadığı, varsa yapmış olduğu iş veya staj deneyimlerinden bahsettiği sade ve net bir şekilde hazırlanması gereken bir başvuru yazısıdır. Niyet mektubunu yazarken veya yazdıktan sonra inceleme, hatalarını düzenleme veya en başından nasıl yazılacağı konusunda destek almak isterseniz, EDEX Yurtdışı Eğitim danışmanlarından yardım alabilirsiniz.
• CV istenmektedir. Akademik ve müfredat dışı başarılarınızı, yeteneklerinizi, becerilerinizi ve ilgi alanlarınızı özetleyen bir özgeçmiş yazmanız gerekecektir. Özgeçmişinizi yazarken veya yazdıktan sonra inceleme, hatalarını düzenleme konusunda EDEX Yurtdışı Eğitim danışmanlarından yardım alabilirsiniz.

Hollanda’da Lisans için Danışmanlık Hizmetlerimiz

• Bütçe ve hedef doğrultusunda akademik danışmanlık
• Uygun bölüm ve üniversite araştırması, başvuru ve kabul süreci yönetimi
• Vize işlemleri ve başvuru süreci yönetimi
• Konaklama ve ulaşım hakkında danışmanlık
• Ülke, şehir ve üniversite oryantasyonu
• Üniversite kayıt işlemleri
• Geçici ve kalıcı konaklama temininde danışmanlık